شناخت سندرم ایمپاستر یا Impostor syndrome

آیا تا به حال احساس کرده اید که لایق موفق های زندگی خود نیستید؟ آیا از این هراس دارید که دوستان و همکاران شما بفهمند که یک دروغگو هستید و لیاقت شغل و مقام خود را ندارید؟

اگر چنین حس هایی دارید احتمالا مربوط به سندرم ایمپاستر می شود. حدودا ۷۰% افراد علائم این سندرم را که در برخی لحظات زندگی خود تجربه می کنند. این پدیده می تواند همه نوع انسانی را از هر قشر اجتماعی درگیر خود کند: مرد، زن، پزشک، هنرپیشه، مدیر و …

سندرم ایمپاستر یا Impostor syndrome چیست؟

کسی که مبتلا به این نوع سندرم باشد تصور می کند که موفقیت های او همگی شانسی بوده است و نه به خاطر صلاحیت و استعدادهای او. این افراد نمی توانند موفقیت های خود را هضم و درونی کنند.

چه کسانی بیشتر از همه تحت تاثیر سندرم ایمپاستر هستند؟

۱- افراد کمال گرا: آنها چون انتظارات بالایی از خود دارند حتی اگر به ۹۹% خواسته های خود برسند احساس شکست می کنند. کوچک ترین اشتباه باعث می شود که خودشان را زیر سوال ببرند.

۲- متخصصان: این افراد تصور می کنند که باید همه چیز را در مورد حوزه کاری خود بدانند و دائم به دنبال مطالعه بیشتر و اخذ مدارک جدید هستند. آنها اگر حس کنند حتی یکی از شرایط استخدام در کاری را ندارند رزومه ای ارسال نمی کنند. معمولا اگر در جمع سوالی داشته باشند آن را نمی پرسند چون می ترسند احمق به نظر برسند و دیگران پی به نادانی او ببرند.

۳- افراد نابغه: وقتی این افراد راه طولانی برای کسب موفقیت طی می کنند احساس می کنند که به اندازه کافی قوی و خوب نبوده اند. از آنجا که آنها مهارت های مختلف را سریع یاد می گیرند اگر برای یک کار تلاش زیادی کنند مغز آنها هشدار می دهد که همین نشانه ای از ایمپاستر یا دغل باز و وانمود کننده بودن است و پیشرفت های قبلی آنها از روی شانس بوده است.

۴- افراد متکی به خود: کسانی که عادت کرده اند کارهایشان را همیشه به تنهایی انجام دهند تصور می کنند که کمک خواستن از دیگران نوعی شکست بوده است.

۵- افراد جاه طلب: مردان و زنانی که بیش از حد کار می کنند تا ثابت کنند ایمپاستر نیستند و لایق آنچه به دست آورده اند هستند. آنها احساس می کنند که باید در تمام جنبه های زندگی موفق باشند و اگر حتی در یکی از آنها شکست بخورند دچار استرس می شوند.

چرا افراد سندرم ایمپاستر را تجربه می کنند؟

جواب مشخصی وجود ندارد. برخی متخصصین معتقد هستند که این موضوع به خصوصیات فردی هر کس مثل داشتن اضطراب، مشکلات رفتاری و خانوادگی، خاطرات کودکی و … بر می گردد. برای مثال اگر فردی در کودکی نمرات بدی بگیرد ممکن است احساس کند که برای والدین خود به اندازه کافی خوب نبوده است. این افراد عشق را شرطی می دانند و می گویند برای اینکه دوست داشته شوم باید فلان کار را انجام دهم.

درمان سندروم ایمپاستر

اولین قدم برای مقابله با این حالات این است که افکار مربوط به آن را در خود شناسایی و تایید کنیم. سپس باید این افکار را بررسی کرد و از خود پرسید که آیا آنها به من کمکی می کنند و یا اینکه پیشرفت مرا به تعویق می اندازند؟ برای مثال شاید تکروی شما در کارها و عدم پرسش از دیگران باعث کاهش سرعت عمل یک تیم شود. یا به جای اینکه جاه طلبانه روی چند مهارت کار کنید فعلا یکی را تمرین کنید چون هر چه قدر روی پرورش یک مهارت بیشتر کار شود نتیجه بهتری گرفته می شود.

همچنین بهتر است که از افراد دیگر در زمینه ای که کار می کنید کمک خواسته شود تا به شما توضیح دهند که پیشرفت در فلان کار آن قدرها هم ترسناک و چالش برانگیز نیست. در موارد وخیم تر حتما باید به یک روانکاو مراجعه شود.