دوری از بدگویی و غیبت

قبل از اینکه راه کاری برای دوری از غیبت و بدگویی افراد ارائه بدهیم ابتدا لازم است زمینه های ذهنی و عاطفی چنین عملی را بررسی کنیم. حتی تعریف دقیق چنین واژه هایی هم ضروری به نظر می رسد. منظور ما از غیبت، برملا کردن عیوب افراد پیش دیگران بدون اینکه خودشان راضی باشند است. حتی اگر نخواهند صفت خوبشان هم برملا شود نباید این کار را انجام دهیم.

عده ای هم هستند که همگی اعمال بد آنها را می دانیم ولی به خاطر عدم ایجاد الگوی اخلاقی منفی و نهادینه کردن آن در ضمیر ناخودآگاهمان بهتر است آن خاطرات را هم برای کسی مرور نکنیم. تکرار کردن و توجه به هر چیز مثبت و منفی می تواند به صورت ناخودآگاه، آن الگوهای اخلاقی را به ما انتقال دهد.

شاید دقت کرده باشید که وقتی به شخصی از بدی های یک نفر می گویید انگار آن شخص هم آنها را یاد می گیرد و رفتارهای مشابهی را به ما نشان میدهد. بیماری های روحی مسری هستند و جدای از گناه شرعی که دارند از لحاظ روانی نیز آثار مخربی بر شنونده خبر دارند.

همچنین وقتی شما آبروی کسی را پیش فرد دیگری می برید خود به خود برای شما کارما ایجاد می شود و در مسائل مشابه زندگی، فرد دیگری هم دست شما را رو می کند. اگر عیب دیگران را بپوشانید عیب شما هم از بقیه مخفی خواهد ماند به شرطی که حق الناس نباشد.

البته یک سری گناهان و خطاهای افراد را نه تنها لازم است مخفی نکنیم بلکه باید از طریق قانونی هم پیگیری کنیم. مثلا در هنگامی که به شخصی تجاوز می شود یا مال او دزدیده می شود سکوت فقط باعث نشر ظلم و ایجاد شهامت در فرد خاطی برای تکرار آن می شود. البته این باز دلیل نمی شود به تمام در و همسایه خطای فرد را بازگو کنید چون به آنها ربطی ندارد و بهتر است تنها مراجع قانونی که می توانند مشکل گشا باشند به این قضیه رسیدگی کنند.

اینکه فردی قاتل باشد تنها باید در مورد گناه قتل او صحبت کرد و اگر در کنارش گناهان دیگری که ربطی به قضیه قتل ندارد و جزء حق الناس نمی شود انجام می دهد نباید برای عموم بر ملا شود.

اما متاسفانه بیشتر بدگویی ها و غیبت هایی که در مورد افراد انجام می دهیم شامل موارد بالا نمی شود و ممکن است فقط از روی خشم و حسادت و یا مجلس گرم کنی باشد. دقت کنید شما با انجام این کارها شاید برای مدتی مجلس را گرم کنید ولی خود به خود افراد شنونده از شما بیزار می شوند چون هیچ کس فرد خبرچین و آبرو بر را دوست ندارد و نگران می شوند که نکند غیبت آنها را هم بکنید زیرا اشخاص غیبت کننده معمولا هیچ رازی برایشان مهم نیست و دهان لقی در آنها رخنه کرده و طاقت نگه داشتن رازها و عیوب افراد را ندارند. این حالت بیشتر در تیپ شخصیتی برون گرا دیده می شود.

ما چه موقع بدگویی و غیبت می کنیم؟

– نشان دادن برتری خود

گاهی می خواهیم به افراد نشان دهیم که چه قدر نسبت به فلانی برتر هستیم و او چه قدر ضعیف و ناتوان است. بنابراین شروع می کنیم به کوبیدن او و حتی به او عیوب ناروا (تهمت) هم می زنیم تا هر چه بیشتر او را خرد کرده و خودمان را بالا فرض کنیم.

چنین افرادی از عقده حقارت رنج می برند و چون نمی توانند شخصیت خود را متعالی کنند و جایگاه اجتماعی و … خوبی به دست آورند سعی می کنند دیگران را پیش خود کوچک جلوه دهند. این افراد باید دست از مقایسه بردارند. خرد کردن شخصیت افراد شاید موقتا به آنها آرامش دهد ولی باز هم از درون احساس کمبود می کنند و در هر صورت غیبت و بدگویی برای آنها راه علاج دائمی نیست و چهره اجتماعی آنها را هم خراب می کند. چه کسی می تواند فردی که مدام بر علیه دیگران صحبت می کند را دوست داشته باشد؟

– حسادت

ممکن است شخص به فردی حسادت بورزد و بخواهد مقام او را با بدگویی کردن از او در برابر دیگران پایین بیاورد. توجه کنید که انسانها هوشمند هستند و توانایی درک راست از دروغ را دارند. اگر کسی به فردی واقعا ایمان داشته باشد بدگویی ها نه تنها هیچ اثری در تغییر عقیده او به وجود نمی آورد بلکه ممکن است حتی بیشتر به سمت آن فرد جذب شود چون درک کرده که او چیز باارزشی دارد که این همه افراد حسود خودشان را به آب و آتش می زنند تا مقام او را پایین بیاورند.

– خشم

ممکن است از کسی یک سری راز نهفته در دل داشته باشید که در هنگام خشم و عصبانیت از او بخواهید از آن عیوب مخفی بر علیه او استفاده کنید. همچنین خشم باعث کور شدن چشم نسبت به حقیقت و تهمت زنی و یاوه گویی می شود. به قدری این کار ادامه پیدا می کند تا خشمتان خالی شود ولی ببینید در عوض چه چیزهایی را از دست داده اید؟ جوانمردی، رازداری و اعتماد از اولین چیزهایی هستند که با این کارتان از دست رفته اند.

وقتی خشمگین شدید سعی کنید ابتدا سکوت کنید….آب سرد به صورت خود بزنید…چند دقیقه و حتی چند روز حواس خودتان را از قضیه پرت کنید. می توانید خشمتان را با نوشتن درد و دل روی کاغذ و سپس آتش زدن آن خالی کنید. می توانید

فرض کنید که شخص رو به روی شما جلوی یک صندلی نشسته و شما حرف های دلتان را به او می زنید…خلاصه در خفا خودتان را خالی کنید ولی کسی نفهمد در دل شما چه می گذرد. بعد از چند بار امتحان کردن این کار، خود به خود خشمتان خالی شده و گشایش حاصل می شود.

همچنین سعی کنید خودتان را جای طرف بگذارید و دلیل کار خطای او را درک کنید….شاید اصلا دلایلی وجود دارد که شما از آن بی خبر هستید…

– عادت به پرحرفی

برخی از افراد وقتی وارد جمع می شوند حرفی برای گفتن ندارند ولی تشنه صحبت کردن هستند. چون موضوعی گیر نمی آورند شروع می کنند به غیبت و بدگویی از افراد تا وقت خود را بگذرانند. این افراد باید خویشتن داری را بیاموزند. اگر حرفی برای گفتن ندارند سکوت کنند و یا در مورد موضوعات عادی روزمره که به کسی ضرر نمی رساند صحبت کنند.

اگر کسی پیش شما از فرد دیگر بدگویی کرد چه؟ بلافاصله موضوع حرف را عوض کنید یا به او بگویید که مایل نیستید عیوب بقیه را بدانید. کم کم دستشان می آید که شما اهل چنین حرف هایی نیستید و بعد از یک مدت دیگر چنین حرفهایی را به شما نمی گویند. شما هم به آنها اعتماد نکنید و رازهایتان را برای آنها فاش نکنید چون اصطلاحا دهانشان لق است و ممکن است دست خودشان نباشد و بیمار روحی باشند و بخواهند عیوب شما را هم به بقیه جار بزنند.

اوایل کمی سخت است که عادت به بدگویی را کنار بگذاریم ولی با تمرین و مراقبه بر اعمال، این کار راحت می شود به طوری که اگر بر خلاف آن عمل کنید احساس عذاب وجدان و گناه به شما دست می دهد.